گل‌ها از دیرباز نقش مهمی در زیبایی محیط زندگی و مراسم‌های مختلف داشته‌اند. هنر گل‌آرایی یکی از روش‌های برجسته برای ایجاد جلوه‌ای زیبا و دل‌نشین در محیط‌های گوناگون است. از تزئین سفره عقد گرفته تا دکوراسیون مجالس رسمی، گل‌آرایی تأثیر چشم‌گیری در ایجاد حس شادابی و طراوت دارد.
اما گل‌آرایی صرفاً چیدمان تصادفی گل‌ها نیست؛ بلکه هنری است که با اصول و قواعد خاصی همراه است. در این مقاله، به بررسی مفهوم گل‌آرایی، مراحل آموزش آن و اصول مهم این هنر خواهیم پرداخت.
مفهوم گل‌آرایی به چه معنا است؟
گل‌آرایی به معنای چیدمان هنری گل‌ها و گیاهان برای ایجاد زیبایی بصری و تأثیرگذاری بر محیط است. این هنر ترکیبی از خلاقیت، دانش رنگ‌شناسی و درک اصول طراحی است. در گل‌آرایی، از انواع مختلف گل‌ها، برگ‌ها، شاخه‌ها و حتی عناصر تزئینی مانند روبان و سنگ‌های زینتی استفاده می‌شود تا ترکیبی هارمونیک و چشم‌نواز ایجاد شود.
این هنر نه‌تنها در تزئین محیط‌های داخلی و خارجی کاربرد دارد، بلکه در زمینه‌هایی مانند طراحی دکوراسیون عروسی، گل‌آرایی ماشین عروس، ساخت تاج گل برای مراسم‌های رسمی و حتی تزئین گل‌های طبیعی برای فروشگاه‌ها و رستوران‌ها نیز نقش دارد. گل‌آرایی می‌تواند تأثیر مثبتی بر روحیه افراد داشته باشد و فضایی دل‌نشین و آرامش‌بخش ایجاد کند.
مراحل آموزش گل‌آرایی
یادگیری گل‌آرایی نیازمند طی کردن مراحل مشخصی است که شامل شناخت انواع گل‌ها، آشنایی با ابزارهای موردنیاز و درک اصول زیبایی‌شناسی است.
از آنجا که یادگیری تمام مراحل و اصول گل آرایی نیازمند تخصص می‌باشد. استودیو گل آشکین مفتخر است که در این زمینه دوره‌ای حضوری را آماده کرده است که به نام مدرسه گل آشکین معرفی شده و علاقه‌مندان می‌توانند برای یادگیری صفر تا صد گل آرایی در این مدرسه ثبت نام کنند.
در ادامه، به مراحل اصلی آموزش گل‌آرایی اشاره خواهیم کرد:
- آشنایی با گل‌ها و مواد اولیه: اولین مرحله در یادگیری گل‌آرایی، شناخت گل‌ها و گیاهان مختلف است. هر گل ویژگی‌های خاصی دارد که در ترکیب‌بندی آن تأثیرگذار است.
- شناخت ابزارها: ابزارهایی مانند اسفنج، قیچی گل‌آرایی، چسب و سیم‌های مخصوص نقش مهمی در ایجاد طرح‌های مختلف دارند.
- آشنایی با اصول رنگ‌شناسی: ترکیب رنگ‌های مناسب در گل‌آرایی باعث ایجاد جلوه‌ای زیباتر می‌شود.
- یادگیری تکنیک‌های مختلف: برخی از تکنیک‌های مهم گل‌آرایی شامل طراحی دسته‌گل، تاج گل، گلدان‌های تزئینی و سبدهای گل است.
- تمرین و خلاقیت: مانند هر هنر دیگری، تمرین مداوم و استفاده از خلاقیت شخصی تأثیر بسزایی در پیشرفت در گل‌آرایی دارد.
اصول گل‌آرایی
در گل‌آرایی، رعایت برخی اصول اساسی باعث ایجاد هماهنگی و زیبایی بیشتر در چیدمان گل‌ها می‌شود. این اصول شامل موارد زیر هستند:
تناسب
تناسب یکی از مهم‌ترین اصول در گل‌آرایی است. این اصل به هماهنگی میان اندازه، شکل و رنگ گل‌ها و دیگر عناصر استفاده‌شده در ترکیب اشاره دارد. برای مثال، در یک دسته‌گل یا گلدان، باید میان اندازه گل‌های اصلی و گل‌های پرکننده تناسبی مناسب برقرار باشد تا طرح نهایی چشم‌نواز به نظر برسد.
توازن
توازن به معنای توزیع یکنواخت عناصر در یک ترکیب گل‌آرایی است. توازن می‌تواند به دو صورت متقارن و نامتقارن باشد:
- توازن متقارن: در این حالت، گل‌ها به‌گونه‌ای چیده می‌شوند که از نظر بصری دو سمت ترکیب یکسان به نظر برسند.
- توازن نامتقارن: در این روش، گل‌ها به‌صورتی چیده می‌شوند که هرچند دو سمت ترکیب دقیقاً یکسان نیستند، اما همچنان هارمونی و هماهنگی در طرح برقرار است.
ریتم
ریتم در گل‌آرایی به نحوه هدایت چشم بیننده در میان ترکیب گل‌ها اشاره دارد. معمولا در گل آرایی ما با یک نقطه مرکزی یا اصلی مواجه هستیم و سپس با حاشیه‌ی آن. اینکه چطور حرکت چشمان مخاطب را از نقاط مرکزی و اصلی به نقاط حاشیه‌ای هدایت کنیم را ریتم می‌نامیم. با استفاده از ترتیب خاصی در قرارگیری گل‌ها، می‌توان چشم بیننده را به سمت نقطه خاصی هدایت کرد و حس حرکت را در ترکیب ایجاد نمود.
تسلط
شخص گل آرا باید علاوه بر یادگیری اصول پیشین به حداقل بر دو عامل تسلط داشته باشد. تسلط شامل دو بخش مهم است:
تسلط بر محصول
اولین عاملی که گل آرا باید بر آن تسلط داشته باشد تسلط بر محصول است. منظور از تسلط بر محصول این است که گل‌آرا پیش از اجرای ایده‌ی خود دید کافی نسبت به نوع ارائه‌ی آن داشته باشد.
به عبارتی اینکه دیزاین گل در قالب دسته گل، باکس گل، گلدان و یا … باشد، اینکه در چه مراسمی مورد استفاده قرار بگیرد و همچنین اینکه دیزاین روی سکو یا میزی با چه ابعاد بخواهد اجرا شود باید پیش از اجرا در هدف گل آرا قرار بگیرد.
تسلط گل آرا بر این وجه از محصول را تسلط بر محصول می‌نامیم.
تسلط بر گل در محصول
دومین عاملی که تسلط گل آرا را می‌طلبد تسلط بر گل در محصول است.
به عبارتی تسلط گل آرا بر این موضوع که کدام گل، با چه تعداد و در چه ابعادی نقطعه‌ی عطف محصول قرار گیرد و چگونه اجرا شود منظور از تسلط بر گل در محصول است.
قوانین پایه‌ی گل‌آرایی چیست؟
در هنر گل‌آرایی، رعایت برخی قوانین پایه ضروری است تا طرح نهایی هارمونی و تعادل بصری داشته باشد.
این قوانین شامل موارد زیر هستند:
نقطه کانونی
نقطه کانونی به قسمتی از ترکیب گل‌آرایی گفته می‌شود که نگاه بیننده را به خود جذب می‌کند. این نقطه معمولاً شامل یک گل خاص، برگ یا یک عنصر تزئینی است که با رنگ، اندازه یا بافت متفاوت از سایر بخش‌های ترکیب مشخص می‌شود.
باید در نظر داشت که لزوما در یک محصول فقط از یک نقطه‌ی کانونی استفاده نمی‌شود. برخی آثار و محصولات شامل چندین نقطه‌ی کانونی می‌باشند که در این صورت پیچیدگی اثر را نیز بیشتر کرده و نیازمند هنر و مهارت بیشتری برای اجرا می‌باشد.
تابش
تابش در گل‌آرایی به نحوه قرارگیری گل‌ها به‌شکلی اشاره دارد که از یک نقطه مرکزی منشعب شده و گسترش می‌یابند. این تکنیک باعث ایجاد حس حرکت و انرژی در ترکیب گل‌ها می‌شود. به عبارتی دیگر تابش در گل آرایی مشخص کننده و تعیین کننده ابتدا و انتهای کار شما است.
متاسفانه بسیاری از گل‌آراهای غیرحرفه‌ای نحوه‌ی تابش ساقه‌ها را به شکلی مصنوعی ایجاد می‌کنند که این از نظر حرفه‌ای یک ایراد به حساب می‌آید. برای ایجاد یک تابش خوش‌آیند بهتر است فاصله‌ی طبیعی بین ساقه‌ها را محترم شمرد و از ایجاد فاصله‌ی کامل بین هر ساقه اجتناب کرد. البته می‌توان برای ساقه‌های کوتاه از اشیایی مانند چوب نیز استفاده کرد تا ساقه‌ها بلندتر به نظر برسند.
تضاد
ما انسان‌ها به شکلی طبیعی از تضادها لذت می‌بریم و تضاد یک قانون در ایجاد زیبایی به شمار می‌رود. اما نباید تصور کرد که وقتی از تضاد صحبت می‌کنیم فقط منظورمان تضاد رنگ‌ها است.
تضاد علاوه بر رنگ گل‌ها می‌تواند بین دو گل بلند و کوتاه، پربرگ و کم‌برگ، دو جنس متضاد گل و تضاد بین گل‌ها و برگ‌ها نیز ایجاد شود و زیبایی اثر را دوچندان و البته عمیق‌تر سازد.
طبیعی است که برای ایجاد برخی تضادها نیاز به شناخت و علم و آگاهی کافی نسبت به موضوعاتی چون رنگ‌ها، جنس گل‌ها و نمادهای آن حس می‌شود که نیازمند آموختن حرفه‌ای‌تر می‌باشیم.
تکرار
تکرار یکی از روش‌های ایجاد هماهنگی و ریتم در گل‌آرایی است. با تکرار الگوهای مشخص مانند یک نوع گل یا یک رنگ خاص در بخش‌های مختلف ترکیب، می‌توان جذابیت بصری بیشتری ایجاد کرد.
تنوع
استفاده از انواع مختلف گل‌ها، برگ‌ها و عناصر تزئینی در گل‌آرایی باعث ایجاد تنوع و پویایی در ترکیب می‌شود. البته این تنوع باید به‌گونه‌ای باشد که از نظر بصری بیش‌ازحد شلوغ و ناهماهنگ نشود.
جنبه‌های مختلف گل‌آرایی
گل‌آرایی جنبه‌های مختلفی دارد که سه رکن اصلی آن عبارتند از:
- مکان
- مواد مصرفی
- ارتفاع
مکان
مکان گل‌آرایی می‌تواند شامل نوع چیدمان گل (دسته، باکس، گلدان و …) و یا همچنین سالن و فضای داخلی مکانی باشد که در آن اجرا شکل می‌گیرد. هرچند عمدتا منظور از مکان همان مکان اجرای گل‌آرایی است که تأثیر زیادی بر انتخاب نوع گل و سبک چیدمان دارد.
مواد مصرفی
جنبه‌ی دیگر گل آرایی انتخاب گل است. انتخاب گل‌های تازه و باکیفیت، برگ‌ها، روبان‌ها و سایر عناصر تزئینی نقش مهمی در نتیجه نهایی دارد که شاید بتوان آن را اصلی‌ترین چالش یک گل‌آرا دانست.
ارتفاع
جنبه‌ی دیگر گل آرایی ارتفاع اثر و محصول است. توجه به ارتفاع گل‌ها و تناسب آن‌ها در ترکیب‌بندی نهایی از اصول مهم گل‌آرایی است. اما این تنها اهمیت موضوع ارتفاع نیست.
بسیار مهم است که ارتفاع اثر به گونه‌ای باشد که گل آرا بتواند با تسلط کافی روی آن کار کند و تمام عوامل مورد نیاز خود را در بررسی اثر به کار ببندد.
ابزار مورد نیاز گل‌آرایی
گل‌آرایی نیازمند استفاده از ابزارهای خاصی است که به گل‌آرایان کمک می‌کند تا چیدمانی زیبا و حرفه‌ای داشته باشند.
برخی از ابزار مشهور و بسیار پرکاربرد در گل آرایی شامل موارد زیر می‌شوند:
اسفنج
اسفنج‌ها به طور کلی به دسته تقسیم می‌شوند که در این میان فقط یک نوع آن در گل آرایی کاربرد بسیار دارد و آن نوع اسفنج آبکش است. اسفنج آبکش نه فقط ابزار نرم و مناسبی برای جاگیری و فروکردن ساقه‌های گل‌ها و برگ‌ها به شمار می‌رود، بلکه به دلیل قابلیت ذخیره‌سازی آب باعث تازه ماندن و نگهداری بلندمدت گل‌ها نیز می‌شود.
قیچی
به طور کل دو نوع قیچی در گل‌آرایی مورد استفاده قرار می‌گیرد که یک نوع کوچک‌تر و ساده‌تر است و برای برش کاغذ، برگ و عناصر ضعیف‌تر به کار می‌رود. دیگری قیچی بزرگ‌تری است که گاها این قیچی همان قیچی باغبانی است که مخصوص بریدن گل‌ها و ساقه‌های ضخیم است و باید تیز و مقاوم باشد.
چسب
چسب‌ها از مهم‌ترین و پرکاربردترین ابزارهای گل آرایی به حساب می‌آیند. چسب نواری ضدآب، برخی چسب‌های حرارتی و همچنین چسب مایع را می‌توان سه نوع از چسب‌هایی در نظر گرفت که در گل آرایی پرکاربرد می‌باشند.
لیست کامل ابزار مورد نیاز برای گل‌آرایی
به طور کلی می‌توان لیست زیر را یک لیست کامل از ابزار مورد نیاز برای گل آرایی در نظر گرفت:
- قیچی ساده
- قیچی باغبانی
- کاتر
- انبر دم باریک
- سیخ چوبی
- سیم مفتولی
- سیم توری
- اسفنج آبکش
- اسفنج خشک
- سطل نگهداری گل
- اسپری براق کننده
انواع گل‌های پرمصرف کدامند؟
در گل‌آرایی از انواع مختلف گل‌ها استفاده می‌شود که هرکدام نقش خاصی دارند.
گل‌های اصلی
این گل‌ها پایه و اساس هر ترکیب گل‌آرایی را تشکیل می‌دهند. گل‌هایی مانند رز هلندی، رز ژولیت، ارکیده، لیلیوم، اورینتال، آنتوریم و … از مشهورترین گل‌هایی می‌باشند که به عنوان گل اصلی در گل آرایی به کار می‌روند.
گل‌های حجم‌دهنده
گل‌های حجم‌دهنده برای ایجاد تراکم و فرم مناسب در دسته‌گل استفاده می‌شوند. گل‌هایی مانند لیسیانتوس، میخک و داوودی معمولا در این دسته قرار می‌گیرند.
گل‌های پرکننده
این گل‌ها فضاهای خالی را پر کرده و به چیدمان جلوه‌ای طبیعی‌تر می‌بخشند. گل‌هایی مانند گل عروس و گل پیازی نمونه‌های پرکاربرد در دسته می‌باشند.
لیست کامل گل‌های پرمصرف
در ادامه لیست کاملی از گل‌های پرمصرف را قرار می‌دهیم:
- رز هلندی
- رز ژولیت
- ارکیده
- لیلیوم
- آنتوریوم
- لومینا
- اورینتال
- ژربرا
- سنبل
- نرگس
- لیسیانتوس
- لاله
- شیپوری
- داوودی
- پیونی (گل صدتومانی)
- آنمون
- آفتابگردان
چگونه ابزار گل‌آرایی را تهیه کنیم؟
برای تهیه ابزارهای گل‌آرایی می‌توان به فروشگاه‌های تخصصی لوازم گل‌آرایی یا بازارهای گل مراجعه کرد. هرچند لازم به ذکر است که اگر در دوره‌ی مدرسه گل آرایی استودیو گل آشکین شرکت کنید اولا که با تمام ابزارهای مورد نیاز در گل‌آرایی به شکلی کاملا عملی آشنا خواهید شد و همچنین یک پک کامل از ابزارهای تخصصی گل آرایی را در پایان دوره می‌توانید به عنوان هدیه به همراه خود داشته باشید.
سبک‌های مختلف گل آرایی
یکی از مباحث جذاب در گل آرایی توجه به سنت و عقبه‌ی آن است که خود را در سبک‌های به جا مانده و زنده نشان می‌دهد. در طول زمان سبک‌های مختلف گل آرایی به وجود آمده‌اند که همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرند.
برخی از سبک‌های مشهور برای دیزاین گل عبارتند از:
- سبک گل آرایی s-شکل
- سبک گل‌آرایی بیضی شکل
- سبک گل آرایی پنکه‌ای
- سبک گل‌آرایی افقی
- سبک گل آرایی عمودی
درآمدزایی با گل‌آرایی
گل‌آرایی می‌تواند به‌عنوان یک شغل پردرآمد در نظر گرفته شود. افراد می‌توانند با راه‌اندازی یک کسبوکار گل‌آرایی، سفارش‌های مجالس عروسی، مراسم‌های خاص و تزئینات داخلی را دریافت کنند. همچنین، آموزش گل‌آرایی و برگزاری کارگاه‌های آموزشی از دیگر روش‌های کسب درآمد در این حوزه است.
از جذابیت‌های دوره‌ی مدرسه گل آرایی آشکین آشنایی با کلیت این کسبوکار نیز می‌باشد. شما در پایان این جلسات با مدیریت کسبوکار این حوزه گپ‌و‌گفتی خواهید داشت و با تجربه‌ی مستقیم آغاز، تداوم و گسترش این کسب و کار به طور کامل آشنا خواهید شد.
